ذهن‌آگاهی حالتی از توجه عامدانه و هدفمند به لحظه‌ی حال است، که فرد افکار و احساسات خود را بدون قضاوت (یعنی بدون برچسب خوب و بد) ولی همره با کنجکاوی و شفقت مشاهده می‌کند.
- معنای ذهن‌آگاه بودن و هشیاری
- مروری بر تاریخ ذهن‌آگاهی
- دو عنصر اساسی در ذهن‌آگاهی
- هدف ذهن‌آگاهی
معنای ذهن‌آگاه بودن و هشیاری
ذهن‌آگاهانه زندگی کردن یعنی زیستن در لحظه و هشیاری و توجه به زمان حال، به جای تمرکز بر گذشته یا پیش‌بینی آینده. همچنین مایندفول بودن یا هشیاری به معنای مشاهده و شناسایی افکار، احساسات و عواطف در بدن به شیوه‌ای بی‌طرفانه است. به این ترتیب ذهن‌آگاهی می‌تواند به عنوان یک ابزار به ما کمک کند که در زمان شناسایی و مدیریت هیجانات دشوار، درگیر خودانتقادی، نکوهش و قضاوت خود نشویم.
مروری بر تاریخ ذهن‌آگاهی
ذهن آگاهی ریشه در آموزه‌های بودایی دارد و مفهوم ساتی به «مایندفولنس» (ذهن‌آگاهی) ترجمه شده است. بودیسم سفر به سوی روشنگری است و مفهوم «ساتی» -که شامل توجه، آگاهی و حضور است- اولین گام به سوی روشنگری در نظر گرفته می‌شود.
ظهور ذهن آگاهی در فرهنگ غربی را می‌توان به جان کابات زین (Jon Kabat-Zinn) نسبت داد. کابات زین زیر نظر چند معلم بودایی، مانند فیلیپ کاپلو و تیچ نات هان، آموزش دید. سپس در اواخر دهه‌ی 1970، به عنوان استاد دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه ماساچوست برنامه‌ای به نام کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSR) ایجاد کرد. زین دریافته بود بیماران اغلب سعی می‌کنند از درد اجتناب کنند، اما این اجتناب درنهایت به پریشانی عمیق‌تر آن‌ها منجر می‌شود. به همین خاطر برنامه‌ی «کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی» را برای درمان درد، اضطراب و استرس بیماران خود به کار گرفت که با موفقیت بسیاری همراه بود.
ذهن‌آگاهی با ورود به مسیر علم و پزشکی، به یک تکنیک درمانی موثر تبدیل شد؛ و در رفتاردرمانی دیالکتیکی، درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به کار گرفته شد.
دو عنصر اساسی در ذهن‌آگاهی
مایندفولنس که به آن ذهن‌آگاهی یا توجه‌آگاهی نیز گفته می‌شود، دو عنصر کلیدی را دربرمی‌گیرد:
آگاهی و پذیرش.
آگاهی یعنی با استفاده از دانش و توانایی، توجه خود را بر فرآیندها و تجربیات درونی خویشتن متمرکز کنیم، مانند تجربه کردن لحظه‌ی حال.
پذیرش یعنی هنگام مواجهه با فکرهای خود، به جای قضاوت یا اجتناب از آن‌ها، توانایی مشاهده و پذیرش افکار را در خود تقویت کنیم.
هدف ذهن‌آگاهی چیست؟
هدف ذهن‌آگاهی ترویج دیدگاهی در مورد هشیاری (آگاهی) و هویت فرد است که موجب افزایش آرامش ذهنی می‌شود. همچنین می‌توان از مایندفولنس در درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی برای رفع استرس، اضطراب و درد یا صرفاً برای ایجاد آرامش بیشتر استفاده کرد.
منبع :
https://www.psychologytoday.com/us/basics/mindfulness
