Skip links

درمان روان‌شناختی درد

سایر خدمات حوزه سلامت جسم و روان

هنگام بروز علائم جسمی، افراد معمولا به دنبال شناسایی و درمان‌های جسمی و پزشکی می‌روند. درحالی‌که ‌بیماری‌هایی مانند دردهای روان‌تنی اگر به درستی تشخیص داده نشوند، فرد مجبور می‌شود مدت‌ها دردی ناشناخته را تحمل کند. همچنین ممکن است توسط متخصصین مختلف در مسیر تشخیص و درمان، داروهای متعددی مصرف کند که ربطی به بیماری اصلی او ندارند و هیچ نتیجه و بهبودی حاصل نشود. از سوی دیگر معمولا برای افراد دشوار است که بپذیرند، علائم جسمی درد، ریشه در روان آن‌ها دارد. به همین خاطر تشخیص و پیگیری درمان بیماری‌های روان‌تنی یا دردهای روانی - جسمی اهمیت بسیار دارد.

اختلالات روان‌تنی (Psychosomatic Disorder) یا دردهای روانی-جسمی، اختلالاتی هستند که فرد تنش روانی را در قالب علائم جسمی تجربه می‌کند. به بیان دیگر اختلال روان‌تنی یک وضعیت روانی است که اغلب بدون هیچ توضیح پزشکی منجر به علائم جسمی می شود. این اختلال می‌تواند تقریباً هر قسمتی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
افراد مبتلا، علائم روان‌پزشکی را عنوان نمی‌کنند و معتقد هستند که مشکل آن‌ها فقط ریشه‌ی جسمی و پزشکی دارد.
بنابراین بسیاری از دردها یا مشکلات جسمی را که به وسیله‌ی روش‌های پزشکی، التیام نیافته‌اند می‌توان شامل دردهای روان‌تنی به حساب آورد.

اختلال‌های روان‌تنی تقریباً ممکن است هر قسمتی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد و باعث بروز علائم بیماری شود.

علائم اختلال روان‌تنی

  • خستگی
  • بی‌خوابی
  • ‌دردهایی مانند دردهای عضلانی یا کمردرد
  • فشار خون بالا
  • مشکل در تنفس (تنگی نفس)
  • سوء هاضمه (ناراحتی معده)
  • سردرد و میگرن
  • اختلال نعوظ (ناتوانی جنسی)
  • بثورات پوستی (درماتیت)
  • زخم معده
  • مشکلات مربوط به دفع شامل یبوست یا اسهال مزمن

بهترین راه ممکن برای درمان دردهای روان‌تنی این است که پس از تشخیص مشکل، پرونده‌ی این افراد به متخصصین سلامت روان ارجاع داده شود.

در بسیاری از موارد برای افراد سخت است که بپذیرند علت اصلی دردی که تجربه می‌کنند جسمی نیست، بلکه روانی است. اما با مراجعه به یک متخصص روان‌شناس یا روان‌پزشک بسیاری از این دردهای مزمن که ریشه در روح و روان فرد دارند، بهبود می‌یابند.

  • درمان از طریق مشاوره‌ی فردی

در این روش از طریق صحبت و مشاوره به افراد کمک می‌کنند شرایط خود را توصیف کنند. به این ترتیب فرد مبتلا می‌تواند درباره‌ی منشأ اصلی مشکل، محرک‌ها، شتاب دهنده‌ها و اثرات منفی آن در زندگی خود صحبت کند. متخصص روان‌شناس با تایید نشانه‌ها و همدلی با فرد رابطه‌اش را با او گسترش داده و به این صورت اثربخشی درمان شروع می‌شود.

  • درمان از طریق گروه‌درمانی

یکی از مهم‌ترین کارهایی که در گروه‌درمانی برای اختلالات روان‌تنی انجام می‌شود حذف سوال «چرا فقط من» است. درواقع شنیدن تجربیات افراد مختلف به اعضای گروه نشان می‌دهد که تنها آن‌ها نیستند که مشکل دارند. همچنین تعامل در گروه و همدلی بین اعضا سبب ارتقای سطح سطح ارتباطات و اجتماعی شدن افراد می‌شود.

  • درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی

ذهن‌آگاهی (mindfulness) حالتی ذهنی است که به افراد کمک می‌کند افکار و احساسات خود در لحظه‌ی‌ حال را مشاهده کنند و آگاهانه با آن‌ها مواجه شوند. به این ترتیب می‌توانند به محض ورود افکار بیماری روان‌تنی، آن را کنترل کنند یا جلوی ورود آن به ذهن خود را بگیرند.

  • درمان‌های تحلیلی

در این رویکرد، فرد طی دوره‌های طولانی‌تر درمانی، به ریشه‌های تحلیلی و عمیق‌تر موضوع در دوران کودکی تا امروز می‌پردازد. الگوهای ناسالم عاطفی و هیجانی را که منجر به دفاع‌های روانی ناکارامد از جمله بدنی‌سازی شده است، شناسایی می‌کند. سپس در جلسات، از طریق رابطه‌ی درمانی امن و مسیر تحلیلی به بازسازی و ترمیم الگوهای ناسالم می‌پردازد.

  • دارو درمانی

در موارد ضروری، با تشخیص روان‌شناس و ارجاع به روان‌پزشک، هنگامی که تکنیک‌ها  و درمان‌های  روان‌درمانی به تنهایی تاثیرگذار نباشند، و علائم فرد منجر به کاهش عملکرد روزانه‌ی او در زندگی شود، روان‌پزشک با تجویزدارو به روند درمان کمک می‌کند.

  • تکنیک مدیریت استرس

فراگیری مهارت «مدیریت استرس» یکی از تکنیک‌هایی است که در درمان دردهای روانی-جسمانی بسیار مفید است. اشخاص مبتلا می‌توانند در دوره‌های آموزشی فردی یا گروهی مدیریت استرس شرکت کنند.

  • تکنیک مدیریت اضطراب

در تکنیک «مدیریت اضطراب» به افراد می‌آموزند که با استفاده از روش‌های مختلف سیستم اضطراب‌زا را خاموش کنند و با علایم جسمی، هیجانی و شناختی اضطراب آشنا شوند. روش‌هایی مانند ریلکسیشن و آرام کردن خود، تمرین‌های مختلف کنترل تنفس، تمرین‌های ذهن‌آگاهی و همچنین شفقت به خود بسیار موثر هستند. 

  • تکنیک رفتاردرمانی شناختی

این تکنیک نوعی  روان‌درمانی است که روی افکار منفی و تحریف افکار تمرکز می‌کند. این روش به افراد نشان می‌دهد که یک فکر منفی چگونه می‌تواند باعث بروز علائم فیزیکی شود و چطور باید این علائم را شناسایی و درمان کرد.

سخن آخر از تیم مانا​

توجه به این نکته ضروری است که اگر دردی جسمی تجربه می‌کنید که منشا جسمی ندارد، ضمن مراجعه به پزشک، می‌توانید از کلینیک‌های درد و متخصصین روان‌شناسی نیز کمک بگیرید.
خانه‌ی روان‌شناسی مانا خدمات تخصصی برای درمان روان‌شناختی درد ارائه می‌دهد.