روان درمانی فردی

انواع مختلفی از روان‌درمانی فردی برای مشکلات و مسائل مختلف ایجاد شده است که بهترین نوع درمان، با توجه به نیاز مراجع و تخصص درمانگر انتخاب می‌شود.

از جمله رایج‌ترین انواع روان‌درمانی فردی عبارتند از:

• درمان شناختی رفتاری (CBT)

درمان شناختی رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy) یک رویکرد روان‌درمانی است که باور دارد افکار و احساسات افراد، در نوع «رفتار» آن‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. برای مثال، فردی که مدام به مسخره شدن فکر می‌کند و نگران این موضوع است، به احتمال زیاد از سخنرانی در جمع اجتناب خواهد کرد.
بنابراین رویکرد شناختی رفتاری با تمرکز بر حل یک مساله‌ی خاص، الگوهای فکری مخرب و رفتارهای ناسازگار فرد را به او نشان می‌دهد. سپس درمانگر با کمک به مراجع، مهارت او در مواجهه با مشکلات را افزایش می‌دهد.
این رویکرد، در درمان بسیاری از مشکلات سلامت روان، از جمله اضطراب، افسردگی، وسواس، اختلالات مصرف مواد و انواع فوبیا کاربرد دارد.

• رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)

رفتار درمانی دیالکتیکی (Dialectical behavior therapy) یک نوع درمان شناختی رفتاری است که به الگوهای فکری و رفتارها می‌پردازد و از راه‌حل‌هایی همچون آگاهی و تنظیم عواطف استفاده می‌کند.
در رویکرد رفتار درمانی دیالکتیکی، درمانگر و مراجع با استراتژی «پذیرش و تغییر»، به فرد کمک می‌کنند به خودتنظیمی شناختی و هیجانی دست یابد. یعنی در ابتدا محرک‌هایی که منجر به حالت‌های واکنشی می‌شود، شناسایی می‌کنند و سپس به فرد می‌آموزند که وقتی در برابر زنجیره‌ای از افکار و احساسات قرار می‌گیرد، با کدام مهارت‌ها می‌تواند از گرفتار شدن در دام حالت‌های واکنشی جلوگیری کند.
این رویکرد در درمان اختلالات شخصیت از جمله اختلال شخصیت مرزی، اختلالات خلقی از جمله اختلال دوقطبی و مراجعینی با افکار خودکشی و همچنین برای تغییر الگوهای رفتاری اعتیاد بسیار مفید و کاربردی است.

• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (Acceptance and commitment therapy) نوعی درمان مبتنی بر تجربه است که از پذیرش و ذهن‌آگاهی (Mindfulness) در کنار تعهد و تغییر رفتار استفاده می‌کند. هدف نهایی این روش، رسیدن به انعطاف‌پذیری روانی است، به گونه‌ای که نیاز نباشد احساسات دشوار را حذف کرد.
به بیان ساده‌تر، رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد، افراد را تشویق می‌کند که از احساسات و موقعیت‌های ناخوشایند اجتناب نکنند و نسبت به آن‌ها واکنش بیش از  حد نشان ندهند. بلکه تمام ابعاد زندگی را بپذیرند و آگاهانه رفتارهایی را انتخاب کنند که با باورها و ارزش‌های اساسی آن‌ها همخوانی دارد.

• درمان هیجان‌مدار یا متمرکز بر احساسات (EFT)

درمان متمرکز بر هیجان و احساسات (Emotionally focused therapy) رویکردی است که هم در روان‌درمانی فردی و هم در زوج‌درمانی و خانواده‌درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درواقع رویکرد هیجان‌مدار بر این فرض استوار است که احساسات انسان با نیازهای انسان مرتبط است، بنابراین تمرکز بر احساسات و کار کردن روی هیجانات، می‌تواند در تغییر حالات عاطفی مشکل‌ساز و بهبود روابط به افراد کمک کند.
رویکرد متمرکز بر احساسات، معمولا یک درمان کوتاه مدت (8 تا 20 جلسه) است. همچنین رویکردی ترکیبی است که شامل عناصر درمان تجربی (مانند درمان فردمحور و گشتالت درمانی، درمان سیستمیک و نظریه‌ی دل‌بستگی می‌شود. این رویکرد در درمان اختلالات خلقی بسیار کارآمد است.

• روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت (ISTDP)

روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت (Intensive short-term dynamic psychotherapy) نوع منحصر به فردی از روان‌درمانی پویشی است. این رویکرد به افراد کمک می‌کند بر مقاومت‌های درونی خود غلبه کنند تا بتوانند احساسات واقعی خود در مورد حال و گذشته‌ را تجربه نمایند – احساساتی که به خاطر دردناک یا ترسناک بودن نادیده گرفته شده یا از بین رفته‌اند.
رویکرد روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت، فشرده است زیرا به مراجع کمک می‌کند حداکثر درجات ممکن را تجربه کند، کوتاه‌مدت است زیرا سعی می‌کند هرچه سریع‌تر به این تجربه دست یابد و پویا است زیرا شامل کار با نیروهای ناخودآگاه و احساسات انتقالی است. این رویکرد به طور خاص برای درمان اضطراب، افسردگی، اختلالات شخصیتی و اختلالات روان‌تنی (جسمی‌سازی) طراحی شده است.

• طرحواره درمانی

طرحواره درمانی (Schema Therapy) رویکردی است که باور دارد طرحواره‌ها قالب‌هایی هستند که افراد، جهان را در چارچوب آن‌ها درک می‌کنند. یعنی باورهای ناهشیار و ناسازگاری درباره‌ی خود، دیگران و جهان وجود دارند که به قدری برای فرد بدیهی‌اند که آن‌ها را واقعیت محض می‌داند. در نهایت این باورها هستند که افکار، هیجانات و رفتارهای فرد را شکل می‌دهند و می‌توانند به روابط و زندگی او آسیب بزنند.
درواقع هدف طرحواره‌درمانگر، شناسایی طرحواره‌های ناسازگار اولیه است، یعنی همان الگوهای معیوبی که از دوران کودکی شکل می‌گیرند و در طول زندگی تکرار می‌شوند. این الگوها معمولا از خاطره‌ی یک آسیب در گذشته، اتفاقات تلخ، نیازهای برآورده نشده، طرد شدن و مواردی مشابه ایجاد می‌شوند.
طرحواره‌درمانی، رویکردی در روان‌درمانی است که از ترکیب نظریه‌ها و تکنیک‌هایی مانند درمان شناختی رفتاری، روان تحلیلی، نظریه‌ی دلبستگی و گشتالت درمانی به وجود آمده است.